Pol Sezan – Legenda postimpresionizma

Mada Pola Sezana savremenici za života nisu ni shvatali ni cenili, svega dve godine nakon što je umro njegova dela su počeli naširoko da izlažu i proučavaju. Bio je od ključne važnosti za razvoj kubizma Nazivan je ocem moderne apstrakcije zbog emfatičnosti paralelnog hromatskog šrafiranja i nanošenja boje, a i zbog drugačijeg prikazivanja prirode kroz oblike valjka, lopte i kupe.

Sezan (Paul Cézanne, 1839-1906) je pripadao istompokolenju kao impresionisti, s kojima je i izlagao na Prvoj i Trećoj nezavisnoj izložbi, 1874. i 1877 godine. Kamij Pisaro tražio je od njega da slika na otvorenom, neposredno pred samim motivom, i ovaj podsticaj biće toliko važan za mladog Sezana da će se kasnije predstavljati kao učenik starijeg slikara. Radovi koje je Sezan priložio impresionističkim izložbama pokazuju prelazak iz mračnog, sumornog načina slikanja ka pejzažima i mrtvoj prirodi koji će preovladavatinjegovom kasnijom karijerom.

Naglasak na izgradnji trodimenzionalnih formi kroz pažljivo osmišljen slikarski stil paralelnog šrafiranja, koje istovremeno usmerava pažnju i na ravnu površinu platna, izdvaja njegov rad od rada njegovih savremenika. Umesto premiere pensée, prvog utiska, na koji su akcenat stavljali impresionisti poput Monea, prisutnog na slikama koje oponašaju treperavu dnevnu svetlost,za Sezanova dela se više čini da su proizvod postepenog razvijanja.

U naredne dve decenije nakon učešća na impresionističkim izložbama, Sezan je dodatno usavršio strukturalni stil slikanja razvijajući i tehniku prelaska, gde se jedno obojeno polje sliva odnosno prelazi u drugo, što dovodi do raskošnog tkanja boja, jarkog i treperavog ali ipak stabilnog, čime je ispunio svoj izrečeni cilj da, impresionizam pretvori u nešto čvrsto i trajno, kao što je muzejska umetnost”.

Takođe je eksperimentisao i onim što će postati jedan od zaštitnih znakova njegovih kasnijih dela, a to je odstupanje od fiksirane, monokularne tačke gledišta koja je preovladavala zapadnjačkim slikarstvom još od renesanse. Umesto nje, Sezan je uveo promenjivo gledište i višestruku perspektivu unutar istog prizora. Dok je njegove impresionističke savremenike zanimalo dočaravanje stvarnosti kroz estetiku šarenih mrlja boje kao nečega, kratkotrajnog, slučajnog i prolaznog” (kako je Šarl Bodler okarakterisao moderno doba), Sezanove slike preciznije ilustruju realnost poimanja sveta kroz binokularnu perspektivu, dok, sasvim paradoksalno, usmeravaju pažnju na iluziju kao konstrukciju Sezanovi eksperimenti sa strukturalnim pristupom slikanju i višestrukim perspektivama, koje stvaraju i poništavaju utisak dubine održavajući u delikatnoj tenziji realnost dvodimenzionalne površne i iluzionističku trodimenzionalnost one naslikane,nisu bili naročito popularni za njegovog života. On se sve više udaljavao od svojih savremenika a, vrativši se u rodni grad Eks an Provans 1886, povukao se u usamljenički svet strukturiranja slika.

Tri velike slike kupačica u pejzažu bile su glavna preokupacija francuskog slikara Pola Sezana u poslednjim godinama njegovog života. Najpoznatija je slika Velike kupačice koju je slikao neverovatnih sedam godina, i smatrao nezavršenom sve do svoje smrti 1906. godine. Slika se smatra remek-delom moderne umetnosti i nalazi se u Muzeju umetnosti u Filadelfiji.

Slika Velike kupačice prikazuje grupu nagih kupačica koje se opuštaju pored vode pod plavim nebom jednog toplog, blaženog, sunčanog dana. Njihovi likovi su bez izraza i mimike. Površna obrada anatomije, iako karakteristična za Sezanov stilski razvoj, možda je posledica njegovog ustručavanja da slika neposredno sa živog nagog modela. On je sam rekao slikaru Emilu Bernaru da bi mu bilo neugodno da u tim godinama koristi ženski model.

Malo jezero na slici je uokvireno oslonjenim stablima drveća koja stvaraju trouglastu strukturu, a kompozicija ljudskih oblika, nagih kupačica teži da prati ovaj trouglasti motiv, što pojačava ukupan efekat simetrije. Pejzaž je pojednostavljen, prikazan u čvrstim geometrijskim oblicima, strogoj arhitektonskoj strukturi. Na slici preovlađuju plava i oker boja. Na samom pejzažu dominiraju plava voda i nebo u svetlijim plavim tonovima. Plavo jezero deli dve obale u oker tonovima sa obe strane. Kupačice su naslikane u tonovima žute i bele boje sa dodatim tonovima ružičaste boje.

Slika Velike kupačice je prvi put izložena 1907. godine. Ona je postala inspiracija za kubizam i uticala na mnoge generacije modernih umetnika. Pablo Pikaso i Anri Matis su pokazali veliko interesovanje za nju. Nage figure na slici kasnije su poređene sa Pikasovom slikom Gospođice iz Avinjona, što ukazuje na veliki uticaj Pola Sezana na slikare iz tog perioda.

Slika “Kartaši” koju je 1890-ih godina naslikao Pol Sezan, prodata je za rekordnih 158 miliona funti, što je čini najskuplje plaćenim umetničkim delom.